همان‌طور که می‌دانید قلب وظیفه خون‌رسانی به سایر اعضای بدن را به عهده دارد. اگر قلب ما به‌خوبی کار نکند مواد غذایی و اکسیژن موردنیاز اعضای بدن به آنها نمی‌رسد و باعث مختل‌شدن فعالیت آنها می‌شود. اگر در طول زمان آسیبی به جداره رگ‌ها وارد شود باعث رسوب چربی در رگ‌ها می‌شود. علاوه بر این رسوب چربی در رگ سبب اختلال در جریان خون بدن می‌شود. در صورت بروز این مشکل پزشک انجام آنژیوگرافی قلب را تجویز می‌کند. در یک تعریف کوتاه در مورد آنژیوگرافی می‌توان گفت که آنژیو قلب یک روش تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس برای دیدن عروق خونی قلب است. عوامل مختلفی باعث آسیب‌دیدن شریان‌ها و رگ‌های اصلی قلب می‌شوند که از جمله آن می‌توان به دیابت، فشارخون بالا، بی‌تحرکی، سیگار‌کشیدن و کلسترول خون بالا اشاره کرد. در ادامه این مقاله از سایت کلینیک تخصصی قلب زاینده‌رود اصفهان با ما همراه باشید تا به آنژیو قلب و مراحل آنژیو قلب بپردازیم.
منظور از آنژیو قلب چیست؟
برای مشاهده‌کردن رگ‌ها و شریان‌های قلب و تشخیص تنگی‌ها و بیماری‌هایی که به عروق کرنر قلب مربوط می‌شوند از آنژیوگرافی استفاده می‌شود. آنژیوگرافی قلب یک تست تهاجمی محسوب می‌شود که با استفاده از دستگاه آنژیوگرافی که تولیدکننده اشعه ایکس است انجام می‌شود. زمانی که اشعه ایکس به بافت نرم برخورد می‌کند به‌راحتی از این بافت عبور می‌کند؛ اما وقتی‌که این اشعه به بافت سفت بدن برخورد می‌کند متناسب با نوع بافت به درجات مختلفی جذب بافت سخت می‌شود و در تصاویر مناطق سیاه‌رنگی را ایجاد می‌کند. ازآنجایی‌که قلب و رگ‌های بدن جزو بافت‌های نرم بدن به شمار می‌روند برای انجام مراحل آنژیو قلب از مواد تزریقی که بتواند اشعه ایکس را جذب کند استفاده می‌شود. در این صورت اگر انسداد و یا مشکلی در مسیر رگ‌ها یا حفره‌های قلب به وجود آمده باشد این ماده تزریق شده به این نواحی نمی‌رسد و تصویری نیز از این نواحی ثبت نخواهد شد. خوب است بدانید اگر پزشک متوجه شود عروق دچار گرفتگی شده‌اند از استنت برای رفع گرفتگی استفاده می‌کند. اگر استنت در زمان انجام مراحل انژیو قلب انجام شود به آن آنژیوپلاستی می‌گویند.
در چه مواردی آنژیو قلب باید انجام شود؟
همان‌طور که پیش‌ازاین گفتیم آنژیوگرافی اطلاعات بسیار مفیدی را در مورد عروق قلب و تعداد عروقی که دچار گرفتگی شده‌اند در اختیار پزشک قرار می‌دهد. در ادامه این مقاله به دلایل انجام آنژیو قلب می‌پردازیم:
- بررسی بیماری‌های مادرزادی قلب و شدت آنها
- درد جدید و یا افزایش درد در ناحیه قفسه سینه (آنژین بی‌ثبات)
- ارزیابی عملکرد قلب و قدرت انقباض قسمت‌های مختلف قلب
- مشکل دریچه قلب که نیاز به جراحی دارد
- نتایج غیرطبیعی تست استرس قلبی غیرتهاجمی (ازآنجایی‌که انجام آنژیو قلب خطر اندکی را به همراه دارد معمولاً بعد از آزمایش‌های غیرتهاجمی نظیر تست استرس انجام می‌شود)
- علائم بیماری عروق کرونر، مثل آنژین (درد در ناحیه قفسه سینه)
- درد در قفسه سینه، گردن، فک یا بازو که با آزمایش‌های دیگر غیرقابل‌توضیح است
- مشکلات سایر عروق خونی و یا آسیب‌دیدگی در ناحیه قفسه سینه
- در موارد حمله حاد قلبی و سکته قلبی برای تشخیص رگ مسدود شده و بازکردن آن
- بررسی دریچه‌های قلبی از تنگی و نارسایی
- اندازه‌گیری فشار داخل حفره‌های قلب، شریان آئورت و شریان ریوی
مراحل آنژیو قلب به چه صورت است؟
برای انجام مراحل آنژیو قلب ابتدا بیمار روی یک‌تخت مخصوص دراز می‌کشد. پوست مچ دست و یا دو طرف کشاله ران با استفاده از یک ماده ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود و با استفاده از پارچه‌های استریل بدن بیمار پوشانده می‌شود. سپس از بی‌حسی موضعی در ناحیه مچ دست یا کشاله ران استفاده می‌شود. در مرحله بعدی از مراحل آنژیو قلب، پزشک متخصص یک سرم را به بیمار وصل می‌کند تا داروهای موردنیاز بیمار نظیر داروهای آرام‌بخش از طریق سرم به او داده شود. زمانی که داروهای آرام‌بخش به بیمار تزریق می‌شوند بیمار حالت خواب‌آلود پیدا می‌کند؛ اما هنوز هوشیار است. سپس برای تحت‌نظر گرفتن قلب، فشارخون و میزان اکسیژن خون الکترود‌هایی به سینه بیمار وصل می‌شود. در مرحله بعدی انجام آنژیو قلب یک ماده حاجب داخل رگ‌های بیمار تزریق می‌شود سپس پزشک متخصص با استفاده از اشعه ایکس از داخل رگ‌های قلب تصویربرداری می‌کند. در ناحیه مچ دست یا کشاله ران یک شکاف کوچک ایجاد می‌شود و لوله پلاستیکی کوچکی وارد رگ می‌شود و از این طریق به رگ‌های قلب هدایت می‌شود. خوب است بدانید ورود این لوله پلاستیکی به رگ بدون هیچ‌گونه دردی صورت می‌گیرد. در آنژیوگرافی قلب پزشک متخصص جریان ماده حاجب را درون رگ‌های بیمار را مشاهده می‌کند و اگر در زمان عبور ماده حاجب از درون رگ‌ها گرفتگی یا انقباض وجود داشته باشد پزشک هم‌زمان برای رفع آن اقدام می‌کند.
اقدامات لازم قبل از آنژیو قلب
در این قسمت از مقاله قصد داریم به اقدامات لازم قبل از مراحل آنژیو قلب بپردازیم. بسیاری از تست‌هایی که باید قبل از مراحل آنژیو قلب انجام شود معمولاً پیش از اینکه پزشک آنژیوگرافی را توصیه کند گرفته شده‌اند. به این نکته توجه داشته باشید که این آزمایش‌ها و تست‌ها تنها برای شرایط عادی انجام می‌شود و اگر بیمار شرایط اورژانسی مثل سکته قلبی داشته باشد بدون اتلاف وقت آنژیوگرافی انجام می‌شود. در ادامه به بررسی اقدامات لازم قبل از انجام مراحل آنژیو قلب می‌پردازیم:
- قبل از انجام مراحل آنژیو قلب لازم است که آزمایش خون از نظر میزان پلاکت، هموگلوبین و قند خون و همچنین آزمایش‌های انعقاد خون انجام شده باشد
- مصرف داروهایی که به بیماری‌های قلبی و فشارخون مربوط می‌شوند حتی در روزی که قرار است آنژیو قلب انجام شود با مقدار کمی آب مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- در زمانی که برای انجام آنژیو قلب در اصفهان بستری هستید باید تمام مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید
- اگر برای بیماری دیابت خود داروی متفورمین مصرف می‌کنید از ۲۴ ساعت قبل از انجام آنژیو قلب و ۲۴ ساعت پس از انجام آن از مصرف این دارو خودداری کنید
- اگر لنز تماسی، سنجاق، طلا و عینک به همراه دارید آنها را به پرستار یا بخش مربوطه تحویل دهید
- بهتر است مناطقی که پرستار روی دست یا کشاله ران شما مشخص می‌کند را از موهای زائد پاک کنید.
- بیمار نباید از ۴ ساعت قبل از انجام مراحل آنژیو قلب هیچ‌گونه مایعات و غذایی مصرف کند. اگر شما از انسولین استفاده می‌کنید صبح روز انجام تست آنژیو قلب نباید انسولین استفاده کنید. البته باید انسولین خود را به همراه داشته باشید و به پرستار مربوطه اطلاع دهید.
آیا آنژیوگرافی خطرناک است؟
همان‌طور که پیش‌ازاین گفتیم آنژیوگرافی یک روش تشخیصی تهاجمی محسوب می‌شود به همین دلیل مانند سایر روش‌های تهاجمی با ریسک‌هایی همراه است. البته به این نکته توجه داشته باشید که خطرات این روش بسیار نادر هستند و لازم نیست نگران این موضوع باشید. خوب است بدانید موارد مختلفی نظیر گرفتگی حداقل یکی از عروق قلبی، سن، بیماری کلیوی و سابقه بیماری حاد قلبی در نوع عوارض آنژیوگرافی قلب و شدت آن تأثیر بسزایی دارد. خطرات آنژیوگرافی به شرح زیر است:
- بروز حساسیت نسبت به ماده حاجب که در مراحل آنژیو قلب به بدن تزریق می‌شود (در صورت حساسیت به این ماده روی پوست دانه‌هایی ایجاد می‌شود)
- خونریزی زیرپوستی و کبودی یکی دیگر از عوارض آنژیوگرافی است که بعد از چند روز از بین می‌رود (ایجاد این عارضه امری طبیعی است)
- ایجاد برآمدگی در ناحیه‌ای که لوله از آن وارد رگ شده است امری طبیعی است و پس از مدتی برطرف می‌شود
- بیشتر عوارض مراحل آنژیو قلب معمولاً مربوط به خونریزی‌های خفیف در محل رگ‌گیری و برای آنژیوگرافی از مچ دست و کشاله ران (به این محل اصطلاحاً اکسس access می‌گویند) است
- در برخی موارد در زمان انجام مراحل آنژیو قلب به دلیل برخورد نوک کاتتر به جدار قلب یا در اثر تزریق ماده حاجب بیمار دچار طپش قلب گذرا می‌شود. البته این موضوع به‌سرعت برطرف می‌شود.
مراقبت بعد از آنژیوگرافی
انجام مراحل آنژیو قلب حداقل دو ساعت به طول می‌انجامند. زمانی که آنژیوگرافی به پایان می‌رسد لوله از شکاف بیرون کشیده می‌شود و زخم بیمار بسته می‌شود. پس از آن بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود تا تحت‌نظر باشد. بعد از پایدار شدن وضعیت بیمار او به بخش مربوطه منتقل می‌شود و به‌صورت مرتب وضعیت وی چک می‌شود. خوب است بدانید اگر آنژیوگرافی از طریق لوله‌گذاری در کشاله ران انجام شده باشد به‌خاطر اینکه احتمال خونریزی وجود دارد بیمار باید چند ساعتی را دراز بکشد. به‌طورکلی مدت‌زمان بستری آنژیوگرافی حداقل یک شب است و اغلب بیماران پس از طی‌کردن یک شب مرخص می‌شوند. در ادامه به مراقبت‌های بعد از مراحل آنژیو قلب می‌پردازیم:
- سعی کنید تا جایی که امکان دارد استراحت کنید
- حداقل تا یک هفته پس از انجام آنژیو قلب از بلند‌کردن اجسام سنگین خودداری کنید
- بیش از چند دقیقه در یک‌زمان نایستید
- بعد از آنژیو قلب بهتر است مایعات زیادی بنوشید؛ زیرا باعث می‌شود که ماده حاجب زودتر از بدن دفع شود.
- اگر مشکوک به عفونت هستید (علائم عفونت شامل گرما، قرمزی، تورم یا ترشح از محل زخم است) به پزشک مراجعه کنید
- مواردی نظیر دوش‌گرفتن، کار‌کردن، ازسرگیری فعالیت‌های روزمره و مصرف مجدد داروها بهتر است با نظر پزشک متخصص انجام شود
کلینیک زاینده‌رود؛ مرکز آنژیو قلب اصفهان
کلینیک تخصصی و مرکز جامع بازتوانی قلب زاینده‌رود اصفهان باهدف ارائه خدمات حرفه‌ای در حوزه قلب و عروق مشغول به خدمت‌رسانی به بیماران محترم می‌باشد. در کلینیک تخصصی بازتوانی قلب زاینده‌رود خدمات مختلفی نظیر هولتر، تست ورزش، نوار قلب در اصفهان، آنژیوگرافی، اکوکاردیوگرافی در اصفهان، بازتوانی قلبیو تست تیلت در اصفهان انجام می‌شود. اگر تمایل دارید کلینیک زاینده‌رود اصفهان مرکز آنژیو قلب اصفهان را برای انجام مراحل آنژیو قلب انتخاب کنید می‌توانید برای رزرو نوبت به سایت این کلینیک مراجعه کنید و پس از ورود به قسمت نوبت با انتخاب پزشک موردنظر و پرداخت هزینه ویزیت نوبت خود را در روز موردنظر ثبت کنید.
کلام آخر
در این مقاله از سایت کلینیک تخصصی قلب زاینده‌رود اصفهان به مراحل آنژیو قلب پرداختیم. به‌طورکلی در مورد آنژیو قلب می‌توان گفت که این روش یکی از راه‌های بررسی اختلالات قلبی و عروقی است. در این روش رگ‌ها و شریان‌هایی که به قلب منتهی می‌شوند بررسی می‌شوند و در صورت وجود تنگی و انسداد در رگ‌ها و شریان‌ها از استنت برای رفع گرفتگی آن استفاده می‌شود. استنت یا فنر قلب یک لوله فلزی مشبک است که داخل عروق گرفته شده کار گذاشته می‌شود. خوب است بدانید گاهی استنت همراه با دارو وارد بدن می‌شود تا اجازه ندهد رگ‌های ناحیه قلب دوباره مسدود شوند.