آشنایی با ورزش ‌های بازتوانی قلب

توانبخشی یا بازتوانی قلب به برنامه‌هایی می‌گویند که برای بهبود بیمار بعد از حمله‌ی قلبی یا جراحی قلب در نظر گرفته می‌شود. ورزش های بازتوانی قلب از مهمترین بخش‌های این برنامه است. فعالیت بدنی ممکن است با راه رفتن در راهروی بیمارستان شروع شود و تا ورزش مستمر در چند روز هفته ادامه پیدا کند.

بازتوانی قلب چگونه انجام می‌شود؟

به طور کلی مراحل اول اکثر برنامه‌های بازتوانی قلب حدود سه ماه طول می‌کشد، ممکن است برای برخی افراد بیشتر باشد. در شرایط خاص بازتوانی قلبی احتمال دارد به عنوان یک برنامه فشرده برای چند ساعت در روز انجام شود که می‌تواند 1 تا 2 هفته طول بکشد. در طول بازتوانی قلبی، شما با تیمی از متخصص‌های پزشکی در کلینیک زاینده‌ رود کار خواهید کرد.

در طول این دوره به مصرف داروهایی که برایتان تجویز شده است ادامه دهید، مگر اینکه متخصص به شما بگوید این کار را نکنید. بازتوانی قلب شامل مراحل زیر است:

• چک آپ پزشکی: تیم مراقبت‌های پزشکی شما را معاینه کرده و توانایی‌های فیزیکی و محدودیت‌های پزشکی شما را بررسی می‌کنند. تیم خطر ابتلا به عوارض قلبی به ویژه در حین ورزش را تعیین می‌کند. این کار در ایجاد یک برنامه بازتوانی قلبی ایمن و مناسب برای شما موثر است. 
• ورزش: ورزش به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند. تمرینات توانبخشی قلبی می‌تواند سلامت قلب را بهبود بخشد. تیم مراقبت‌های پزشکی احتمالاً فعالیت‌های کم‌تأثیر را پیشنهاد می‌کند که خطر آسیب کمتری دارند. این فعالیت‌ها شامل پیاده روی، دوچرخه سواری، قایقرانی و دویدن است.
• در طول بازتوانی قلبی، معمولاً حداقل سه بار در هفته ورزش های بازتوانی قلب را انجام می‌دهید. تیم مراقبت‌های پزشکی تکنیک‌های ورزشی مناسب مانند گرم کردن و سرد کردن بدن را به شما آموزش می‌دهد. همچنین ممکن است تمرینات تقویت کننده عضلات مانند وزنه برداری انجام دهید. تمرینات قدرتی  2 تا 3 بار در هفته باعث افزایش آمادگی عضلانی می‌شود. اگر قبلاً ورزش نکردید، نگران نباشید. تیم متخصص ما در کلینیک تخصصی و مرکز بازتوانی قلب زاینده رود مطمئن می‌شوند که برنامه با سرعتی جلو می‌رود که شما راحت هستید و برای شما ایمن است.

آموزش سبک زندگی: این برنامه شامل حمایت و آموزش ایجاد تغییرات در سبک زندگی سالم است. این تغییرات شامل رژیم غذایی سالم برای قلب، ورزش منظم، حفظ وزن مناسب و ترک سیگار است. همچنین باید روزانه ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. همچنین متخصصان بازتوانی قلب در مورد مدیریت شرایطی مانند فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا و چاقی شما را راهنمایی می‌کند.

تاثیرات مثبت ورزش های بازتوانی قلب در سلامتی

بیمارانی که از بیماری قلبی رنج می‌برند، دچار حمله قلبی شدند یا جراحی قلب داشتند اغلب در دوران نقاهت در یک برنامه بازتوانی قلب شرکت می‌کنند تا سلامت قلب خود را دوباره بدست بیاورند. بازتوانی قلب بخش مهمی از درمان بیمار قلبی‌ست و معمولاً در بیمارستان شروع و پس از ترخیص ادامه دارد. تحقیقات نشان داده که بازتوانی قلبی می‌تواند خطر مشکلات قلبی در آینده و مرگ ناشی از بیماری قلبی را کاهش دهد.

ورزش های بازتوانی قلب بخش مهمی از هر برنامه‌ی بازتوانی قلب است. برنامه درمانی هر بیمار باید شامل ترکیبی از تمرینات هوازی، قدرتی و کششی باشد. در ادامه فهرستی از انواع ورزش ‌های بازتوانی قلب را که هر متخصص قلبی ممکن است تجویز کند ارائه می‌دهیم؛ اما توجه کنید که هر بیمار با دیگری متفاوت است. اگر خودتان یا کسی که می‌شناسید از بیماری قلبی رنج می‌برد، مهم است که قبل از شروع هر برنامه ورزشی از یک متخصص در کلینیک تخصصی بازتوانی قلب زاینده‌رود مشاوره بگیرید. 

انواع ورزش‌ های بازتوانی قلب

در ادامه تعدادی از ورزش های بازتوانی قلب را برای شما توضیح می دهیم:

• ورزش‌های هوازی برای بازتوانی قلب

انجمن قلب آمریکا حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت هوازی شدید یا ترکیبی از هر دو را در هفته توصیه می‌کند. برای قدرت بیشتر، سعی کنید حداقل دو روز در هفته تمرینات قدرتی یا وزنه برداری انجام دهید. برای ورزش ‌های بازتوانی قلب، روی هر دو ورزش هوازی و قدرتی و همچنین حرکات کششی برای حفظ انعطاف پذیری و تحرک تمرکز خواهید کرد.

فعالیت هوازی فواید بی شماری برای بدن دارد. ورزش‌های هوازی به افزایش کارایی قلب، تقویت قلب و ریه، کاهش فشار خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آینده کمک می‌کند. سرعت و مدت هر جلسه تمرین به سطح آمادگی جسمانی و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. ورزش ‌های بازتوانی قلب هوازی عبارتند از:

• پیاده روی: این ورزش می‌تواند کالری بیشتری نسبت به دوچرخه سواری یا شنا بسوزاند و آن را به یک ورزش مناسب برای بیماران بازتوانی قلبی تبدیل می‌کند که به دنبال کاهش وزن هستند تا خطر حمله قلبی را کاهش دهند. تمرینات هوازی معمولاً روی تردمیل انجام می‌شود.
• شنا: این مورد به افزایش ظرفیت عملکردی، بهبود خون رسانی به قلب و بهبود کارایی قلب کمک می‌کند. همچنین به مفاصل فشار وارد نمی‌کند و به کاهش اضطراب و تنش عضلانی کمک می‌کند.
• دوچرخه سواری: دوچرخه سواری یکی دیگر از ورزش‌هایی‌ست که به بهبود سلامت قلب کمک می‌کند. شما می‌توانید از دوچرخه ثابت و دوچرخه‌های متحرک در داخل یا خارج از خانه استفاده کنید.
• بالا رفتن از پله: این مورد می‌تواند در هرجایی که پله داشته باشد، انجام شود. یکی از مزایای این کار برای بیماران قلبی این است که به راحتی می‌توانند این فعالیت را در زندگی روزمره بگنجانند. (توجه داشته باشید این فعالیت به کسانی که سن بالا دارند و یا از مشکلات زانو رنج می‌برند توصیه نمی‌شود.)

ورزش‌های قدرتی برای بازتوانی قلب

تمرینات قدرتی می‌توانند به تعادل و هماهنگی، همچنین کاهش درد و سفتی مفاصل، کمک کنند. ورزش ‌های بازتوانی قلب که بر قدرت تمرکز دارند شامل موارد زیر هستند:

• نوارهای مقاومتی – نوارهای مقاومتی نوارهای الاستیکی با قدرت مقاومت متفاوت هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که نوارهای مقاومتی می‌توانند به افزایش عضلانی و افزایش قدرت بدنی کمک کنند.
• وزنه برداری – در این نوع تمرین از وزنه‌هایی مانند دمبل سبک یا دستگاه‌های وزنه استفاده می‌شود.
• ورزش‌های سوئدی – این شکل از ورزش از وزن بدن شما برای ایجاد مقاومت در حین ورزش استفاده می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به اسکات و دراز و نشست اشاره کرد.

تمرین مقاومتی می‌تواند به بازیابی قدرت و تعادل پس از یک حادثه قلبی کمک کند. همچنین به تأثیر مثبت بر سایر عوامل خطر مانند متابولیسم و عملکرد قلبی عروقی کمک می‌کند. تمرینات قدرتی همچنین می‌تواند به بیماران کمک کند تا فعالیت‌های روزانه خود را با اطمینان بیشتر انجام دهند. 

تمرینات کششی برای بازتوانی قلب

ورزش‌های کششی می‌توانند به جلوگیری از آسیب، همچنین به حفظ انعطاف پذیری و جلوگیری از درد مفاصل کمک می‌کند.

برخی از حرکات کششی محبوب در بازتوانی قلب عبارتند از:

• کشش ساق پا: رو به دیوار یک پای خود را خمیده در مقابل خود قرار می‌دهید. دستان خود را روی دیوار قرار دهید و به جلو خم شوید تا زمانی که در پای عقب خود احساس کشیدگی کنید. این حرکت را از هر دو طرف تکرار کنید.
• کشش همسترینگ: یک پا را روی پاشنه جلوی خود قرار دهید. خم شوید تا زمانی که در پشت پای جلویی احساس کشیدگی کنید. در صورت نیاز از دیوار برای تکیه گاه استفاده کنید و در هر دو طرف این کار را تکرار کنید.
• کشش عضله چهار سر ران: زانوی خود را روی یک پا خم کنید و پاشنه پا را به سمت باسن بالا بیاورید. از دست خود در همان سمت استفاده کنید تا پای خود را تا حد امکان به باسن نزدیک کنید. در صورت نیاز از دیوار برای تکیه گاه استفاده کنید و در هر دو طرف این کار را تکرار کنید.
• کشش قفسه سینه – انگشتان خود را پشت سر خود قفل کنید و بازوهای خود را صاف نگه دارید. دستان خود را به آرامی بلند کنید و 10 ثانیه نگه دارید.

در کلینیک تخصصی و مرکز بازتوانی قلب زاینده رود، برنامه‌های توانبخشی قلبی و همچنین ورزش های بازتوانی قلب برای هر بیمار منصر به‌فرد می‌باشد و شامل یک برنامه گام به گام از فعالیت‌های تحت نظارت پزشک است که برای کمک به بیماران در ایجاد بازیابی و عملکرد سلامت مطلوب قلب طراحی شده است. اگر شما یا کسی که دوستش دارید نیاز به بازتوانی قلب دارد، با ما تماس بگیرید یا همین امروز به مرکز بازتوانی قلب زاینده رود مراجعه کنید.

چک کردن علائم حیاتی بیماران قلبی در زمان ورزش های بازتوانی 

ضربان و ریتم قلب را قبل از شروع ورزش، هنگام ورزش و پس از آن اندازه گیری کنید. اندازه گیری فشار خون هم در صورت اندیکاسیون بالینی (بسته به خطرات خاص  عوارض مرتبط با ورزش برای بیمار) ضروری است. بیمارانی که بدون نظارت مستقیم ورزش می‌کنند باید با شدت کمتری ورزش کنند.

نکات قابل توجه برای بازنواتی بیماران قلبی

بازتوانی قلب برای همه افراد مبتلا به بیماری قلبی مناسب نیست. قبل از اینکه توصیه شود، تیم مراقبت‌های پزشکی شما را معاینه می‌کند و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. آزمایش‌هایی برای اطمینان از آمادگی شما برای شروع بازتوانی قلبی انجام می‌شود. به ندرت برخی از افراد در اثر ورزش‌های توانبخشی قلبی دچار کشیدگی یا رگ به رگ شدن ماهیچه می‌شوند. همچنین خطر کمی برای عوارض قلبی وجود دارد. تیم مراقبت‌های پزشکی، شما در حین ورزش شما را به دقت بررسی می‌کند تا این خطر را کاهش دهد. آنها به شما آموزش می‌دهند که چگونه هنگام ورزش به تنهایی از صدمات احتمالی جلوگیری کنید.

 ممکن است شروع یک برنامه توانبخشی قلبی زمانی که احساس خوبی ندارید دشوار باشد. با این حال، در دراز مدت مفید است.

سخن آخر

پس از پایان دوره توانبخشی قلبی، باید بدانید که چگونه تمرینات را به تنهایی انجام دهید و سبک زندگی سالم تری داشته باشید. رژیم غذایی، ورزش و عادات سبک زندگی را در طول زندگی ادامه دهید تا فواید سلامت قلب را حفظ کنید. هر چه بیشتر برنامه‌های و رژیم خود را رعایت کنید در آینده کمتر با مشکلات قلبی و عروقی سرو کار خواهید داشت. اگر در رابطه با ورزش‌ های بازتوانی قلبی و به طور کل برنامه‌ی توانبخشی قلب سوال دارید و یا می‌خواهید برنامه‌ی ورزش ‌های بازتوانی قلب زیرنظر متخصص قلب اصفهان داشته باشید، با کلینیک تخصصی و مرکز بازتوانی قلب زاینده رود تماس بگیرید.